21 stycznia 2007

006 Rozwój Liturgii Godzin w wiekach VI do XVI

W poprzednich częściach ukazano fundament i proces kształtowania się Liturgii godzin oraz ważniejsze czynniki, które wywarły znaczący wpływ na kształt Bożego Oficjum. Zewnętrznymi wyznacznikami rozwoju Liturgii Godzin były m.in. wpływ życia monastycznego i zakonnego, zmiany w zakresie sposobu życia duchowieństwa diecezjalnego, wydanie brewiarza i wynalazek druku, oraz wpływ Stolicy Apostolskiej i prądy w duchowości chrześcijańskiej.

Proces kształtowania się Liturgii Godzin, prowadzony nade wszystko przez Ducha Świętego - Boskiego Inspiratora i Kontynuatora paschalnego misterium Chrystusa w czasie Kościoła, doprowadził do utrwalenia się stałych form. Dokonania Benedykta w zakresie kształtowania Officium Divinum uzupełnił papież Grzegorz Wielki (+604) pierwszy papież: zakonnik który zajął się odnową modlitwy wspólnej Kościoła. Można powiedzieć, że układ ten z niewielkimi zmianami dotrwał do Vaticanum II. Wysyłając misjonarzy do Brytanii, przekazał im oficjum rzymskie, które rozpowszechniali. Z Brytanii oficjum rzymskie rozszerzyło się na Germanię dzięki działaniu Bonifacego (+755) i jego towarzyszy. Karol Wielki zaś nakazał wszystkim Kościołom sprawowanie modlitwy secundum ritum Romanorum. Dziełem papieża GrzegorzaVII jest rozciągnięcie Rzymskiej Liturgii Godzin na cały Kościół łaciński.

Przejmowanie wzoru rzymskiego Liturgii Godzin nie odbywało się zawsze w sposób pełny, to znaczy bez zmian i uzupełnień. Tak np. Karol Wielki zlecił diakonowi z Monte Casino Pawłowi Warnefiedowi ponowne opracowanie czytań oficjum. Podobnie Amalary podjął się przerobienia antyfonarium (zbioru antyfon). Poczyniono także różne zmiany, włączając np. wyznanie wiary do prymy, skrócono responsoria, rozszerzono antyfony itp.

W VIII w. jesteśmy świadkami licznych i przeróżnych dodatków do Liturgii Godzin, o których była już mowa. Nic dziwnego, że coraz głośniej odzywały się głosy za reformą Liturgii Godzin. Ukonkretnieniem odnowy było wydanie brewiarza, tj. jednej księgi zawierającej potrzebne teksty, Opracowanie to było adaptacją oficjum papieskiej kaplicy podpisaną przez papieża Innocentego III.
Następnym krokiem odnowy była rewizja tego brewiarza przez wielkiego ministra generalnego franciszkanów Ayamona z Faversham i dostosowanie go do zwyczajów franciszkańskich. Te jedno tomowe brewiarze szybko się rozpowszechniły. Wydanie to odznaczało się skróceniem czytań skrypturystycznych i patrystycznych, redukowało oficja okolicznościowe na korzyść powtarzanych oficjów niedzielnych, wyłączono elementy dewocyjne.

Należy także odnotować powstanie tzw. Ordinarium. Były one zbiorem szczegółowych przepisów odnoszących się do Liturgii Godzin. Upowszechnienie się prywatnego odmawiania zrodziło potrzebę szczegółowych dookreśleń. Pierwsze takie zbiory dookreśleń zredagowane przez franciszkanów ukazały się w XIV stuleciu.